Nieuwe regering moet kaart van de trein trekken!

We hebben nog steeds geen regering. Ongeacht de uitkomst van de onderhandelingen hopen wij bij Back on Track Belgium dat de volgende minister van mobiliteit verder de kaart trekt van de trein, zowel op nationaal niveau als op internationaal niveau.

Sleutel op Europees niveau

Zoals wij al veel aangehaald hebben ligt de sleutel van het probleem van de nachttreinen en internationale langeafstandstreinen evenwel op Europees niveau, en dat probleem is nijpend want alle indicatoren staan op rood: het aandeel van de trein in langeafstandsreizen (laat ons er arbitrair de afstand van >600 kilometer op plakken) is belachelijk laag, veel lager dan wat het vijfentwintig jaar geleden was, voor men begon met de liberalisering.

Het aantal nachttreinen is volgens een onderzoek van STEER Group met twee derde gedaald tussen 2001 en 2019. De EU verweert zich soms nog door te zeggen dat het absoluut aantal reizen per internationale trein ongeveer dezelfde is gebleven maar zegt er niet bij dat in de laatste vijfentwintig jaar de Europeanen veel mobieler zijn geworden. Duidelijk niet per trein.

Diverse manieren maar niet zoals nu!

De treinen die nodig zijn om het aandeel van de trein in de taart van de langeasftandsreizen groter te maken zijn er niet en komen ook niet. Om die treinen er wél te laten komen zijn er verschillende mogelijkheden, van een socialistische (hernationalisering van alle spoorwegen) tot een liberale (openbare aanbesteding van een netwerk van langeafstandstreinen, met ruimte voor bijkomende treinen op initiatief van de markt).

Tussen die twee modellen kiezen wij bij Back on Track Balgium niet. Wat we wél willen is dat men toegeeft dat het huidig kader niet werkt voor nachttreinen en klassieke langeasftands-dagtreinen. Na vijftien, twintig jaar kunnen we die vaststelling wel maken. Het is quasi onmogelijk om winst te maken met nachttreinen, en als er geen overheid optreedt om de treinen alsnog in te leggen dan gaan ze er ook niet komen want geen enkel bedrijf gaat een verlieslatende trein inleggen omdat die goed is voor het milieu.

Op een paar uitzonderingen na krijgen alle nachttreinen in Europa steun, en de meeste rijden omdat ze een PSO/OSP zijn: een verplichte openbare dienst waar de overheid voor betaalt. Dat is het geval in Frankrijk, Polen, Zweden, Italië, Bulgarijë... Ook de ÖBB pikt in verschillende landen steun mee: in Oostenrijk en Frankrijk zijn hun treinen een openbare dienst en in België betaalt dankzij de vorige regering en minister Gilkinet (ecolo) de overheid hun rijpaden en tractiestroom.

Samen aanpakken

In het huidig kader probeert ieder land die dat wil een oplossing te vinden, pragmatisch en zeer verschillend van land tot land. Daarom vragen wij een duidelijk Europees kader dat het mogelijk maakt om langeafstandstreinen als openbare dienst te erkennen, op een uniforme manier. De EU die een net bestudeert en uittekent, en dat als openbare dienst erkent en (mee-) financiert.

Zó komen de treinen er en gaat het aandeel van de trein automatisch flink verhogen