Nachttrein Brussel – Venetië: una commedia dell'arte veneziana?
- Back On Track Belgium
- 8 feb
- 5 minuten om te lezen
De eerste nachttrein Brussel – Venetië van de private operator European Sleeper is uiteindelijk niet verder geraakt dan Innsbruck in de Oostenrijkse Alpen. En dat was helaas geen verrassing.
‘Last-minute cancel’
Rond de oorzaak van deze tegenslag gingen er aanvankelijk verschillende verhalen de ronde. Op het inauguratie-event in het prestigieuze (en passende) Pullman-hotel boven Brussel-Zuid net voor de start moesten de organisatoren schoorvoetend melden dat ze de avond voordien een telefoontje kregen dat hun trein door de Italiaanse Spoorwegen niet Italië binnen mocht.
Het gerucht ging rond in de zaal dat het rijpad last-minute werd afgezegd voor een onbekende reden. Iets waar de Italianen in de zaal mee verveeld zaten en ook vanuit de Europese kant moest er worden toegegeven dat het helemaal wel beter kan én moet.
Nooit een definitief contract voor een Italiaanse locomotief
Eerst ging het nog lukken om tot Verona te rijden, dan misschien Bolzano maar het werd uiteindelijk maar tweederde ver tot in Innsbruck. Een halfuur voor vertrek prijkte nog ‘Venetië’ op het vertrekbord op het perron maar gedurende een uur flikkerde dit weg en terug op het scherm tot er uiteindelijk op het scherm stond dat reizigers moesten overstappen in Innsbruck. Niet dé goede start van een vakantie.
Maar al snel circuleerde er ander nieuws dat een ander licht op de zaak deed schenen, welke later ook bevestigd werd aan Treinreiziger.nl door medeoprichter Chris Engelsman. European Sleeper leek namelijk geen operator gevonden te hebben om in Italië de tractie van de trein te verzekeren. Er waren gesprekken met Arenaways die, pas medio januari 2025, finaal leken afgeklopt te zijn maar er werd nooit een handtekening gezet onder een definitief contract voor een locomotief en bestuurder die in Italië de nodige licenties hadden.
Nachttreinen complexer dan een dagtrein
Nachttreinen zijn dan ook een heel gecompliceerd product en het is een van de redenen waarom er geen nachttreinen bijkomen: het vergt heel veel kapitaal en organisatie om een trein te lanceren en bovendien is de kans op winst is zeer klein. Door hun inherent beperktere capaciteit en nood aan personeel is het nog meer een huzarenstuk dat veel doorzetvermogen vergt.
Die externe locomotief was nodig want European Sleeper organiseert weliswaar de nachttrein, maar huurt de rijtuigen en doet beroep op enkele private operatoren voor de nodige locomotieven en bestuurders. Door de té krappe rijtuigenmarkt en de maar enkele beschikbare rijtuigen bij enkele bedrijven waarop elk (nieuw) nachttreinbedrijf aast, is degelijke rijtuigen meenemen haast onmogelijk. Ook voor de catering in de rijtuigen doet European Sleeper beroep op nog een ander bedrijf. Al die rijtuigen zijn dan ook niet meer tweedehands te noemen maar, ondanks enkele nieuwere in de samenstelling, zeer sterk verouderde rijtuigen met elke hun kwaaltjes. Bijkomend resulteerde dat ook nog eens in 40 minuten vertraging bij de start door deurproblemen bij een rijtuig en geen verwarming in het restauratierijtuig.
Ook worden nachttreinen ’s nachts door werken op het spoor ‘op de minst hinderlijke uren’ als ’s ochtends, wanneer ze midden in de ochtendspits aankomen in stedelijke agglomeraties waar zelfs al woon-werkverkeer het moeilijk heeft, vaak achteraan de prioriteitenlijst van doorgang geplaatst. Daardoor kan een kleine vertraging bij de start ervoor zorgen dat de nachttrein bij alle andere passages van moeilijke punten staat aan te schuiven omdat het gereserveerde rijpad niet werd gehaald.
Tickets verkocht zonder zekerheid van locomotief
Het doet dan ook de wenkbrauwen fronsen dat European Sleeper sinds Innotrans in Berlijn eind september 2024 en dat tot de dag voor vertrek deze reis verkocht als een directe verbinding. Zelfs vandaag (8/2 nvdr.) krijg je bij het boeken van een ticket geen indicatie of pop-up met een waarschuwing. Pas op 8/2 verscheen er een bericht bij ‘Verstoringen’ die een -nogal eigen- kijk op de feiten geeft.
Op de website van de lobbyorganisatie van private treinoperatoren Allrail, waar medeoprichter van European Sleeper Elmer Van Buuren tevens sinds kort voorzitter van is, verwijst men evenwel naar de nieuwe nachttrein tussen Brussel en de Alpen, niet naar Venetië. Extra onduidelijkheden die extra drempels opwerpen.
Toeristische route
De route zelf is ook ontworpen voor een puur toeristisch doel: zoveel mogelijk reizigers oppikken. De reistijd tussen Brussel en Venetië is 21 uur, wat een erg lange reis is aan boord van een oude nachttrein en alle concurrentievoordeel verliest met het vliegtuig en zelfs andere types (snel)treinen. De route zou dan ook eerder Amsterdam/Brussel - Keulen - München - Bolzano – Venetië of Amsterdam - Brussel - Luxemburg - Bazel - Milaan (- Verona – Venetië in het hoogseizoen) moeten zijn. Niet toevallig sterk samenvallend met ons #hub4brussels-voorstel en de voormalige winter- en zomernachttrein tussen het Ruhrgebied en de Alpen alsook Brussel-Milaan en Brussel-Roma. De zomertrein reed zelfs door tot Ancona, waar reizigers de boot naar Griekenland konden nemen.
Route van European Sleeper
Toch nog positieve geluiden vanop de trein
De reizigers die op de trein zaten waren weliswaar -voor zover wij vernamen- unisono tevreden: European Sleeper had tickets geregeld voor een gewone Oostenrijkse sneltrein tot Verona en vervolgens een Italiaanse trein naar Venetië. Het personeel heeft de reizigers non-stop bijgestaan en getrakteerd op koffiekoeken in de Oostenrijkse trein. Wij hoorden geen enkele negatieve reactie.
Nog eens een bewijs dat het huidige vrije marktkader niet en nooit zal werken
Goede en slechte punten dus. Voor ons, Back on Track Belgium, is deze mislukking nog eens een bewijs voor onze bewering: het huidige economisch kader, dat vastgelegd is door de EU, en dat berust op nachttreinen die spontaan zouden gaan opduiken uit winstbejag en een net gaan vormen, niet werkt!
2 nachttreinen minder op één jaar tijd
Dezelfde dag van het European Sleeper-fiasco viel ook het nieuws dat de nachttrein van het Duitse Stuttgart naar het Kroatische Rijeka afgeschaft wordt, nauwelijks twee maanden na de nachttreinen vanuit het Zweedse Göteborg. Netto staat de nachttreinteller nu op min twee dit jaar. De ‘plus’ komt van de nieuwe ‘oorlogstrein’ Budapest-Kiev die eind 2024 het licht zag.
Nachttrein uit de niche halen broodnodig!
Ja, de mensen op de trein waren dan tevreden, maar de kans is groot dat de meeste nachttreinfans waren, die sowieso graag met de nachttrein reizen en het gewoon zijn van hun plan te trekken op het Europese spoorwegnet, maar hoe representatief zijn zij?
Voor Back on Track Belgium moet de nachttrein terug uit de niche van treinliefhebbers gehaald worden. Het moet terug hét éérste vervoersmiddel worden waar een reiziger aan denkt als hij een reis wil maken van rond de duizend kilometer. Als we dát willen, hebben we betrouwbare dienstverlening nodig, moderne lig-en slaapwagens, en op alle vlakken geharmoniseerd met de andere treinen in Europa.
Dat vergt kapitaal en pan-Europese organisatie en daarvoor hebben we overheidsingrijpen nodig. De vrije markt kan een rol spelen maar met alléén maar de vrije markt komen we er nooit. Als de spoorwegen binnen de meeste landen in Europa behoorlijk werken en men daar vrij eenvoudig tickets voor kan kopen, is dat omdat er een overheid is die daar op toeziet en daarvan de overtollige kosten dekt indien nodig.
Mislukte stunt die moet aanzetten tot nadenken bij de Europese Unie!
Deze trein was een stunt, en de stunt is mislukt. Wij hopen dat de Europese Unie, waarvan er iemand aanwezig was op het startevent, ermee wakker wordt en zich bezint over een beter kader voor internationale treinen in Europa!
Comentarios